Ý nghĩa dạ cổ hoài lang

Đâu kia vọng về giờ hò như mơn trớn, như quyến luyến ko dứt: “Hò ơ… ơ! Anh mến em, anh sắm mang đến em cỗ áo dài màu cà, màu sắc huyết. Anh đây nói thiệt, chẳng cần nói càn. Anh phía trên sắm mang lại em một cây kính vàng chạm tòng, va bá; một bộ cà rá đụng cửu long hườn. Anh sắm mang đến em áo túi đầy đủ màu, lụa Hà Đông, lục soạn. Anh chỉ sắm mang đến anh một chiếc nón lá quý giá hai đồng xu. Anh cơm rồi, anh hút thuốc rê vấn lá thoa bầu. Miễn mang đến anh một chữ ăn nằm tình ông chồng nghĩa vợ, khổ sở gì anh cũng chẳng có than…”.

Tiếng hò lao xao lời tự tình của đôi lứa vẫn yêu. Còn chẳng lẽ, tình yêu đầu của bản thân lại kết thúc buồn bã thế này sao? đấng mày râu trai của vùng đất mới phương nam giới nén giờ thở dài.

Bạn đang xem: Ý nghĩa dạ cổ hoài lang

*

Khu lưu giữ niệm nhạc sĩ Cao Văn Lầu.

Trên vòm trời lập lòe một vài bé đom đóm bay qua. Bất chợt, lại sở hữu tiếng hò vọng lại bi thương não ruột: “Hò ơ… ơ! Gió thổi liu riu, giề lộc bình trôi líu ríu. Xin đừng mắc bớ điệu phổ biến tình…”. Một giọt nước mắt nóng lăn nhiều năm trên má.

Chàng sẽ khóc. Lẽ làm sao vì quan niệm “tam niên vô tử bất thành thê” cơ mà mình bắt buộc “để” vợ? nhớ ngày nào thì cũng trên sông nước rộng lớn này, qua câu hò, mình tỏ tình với nàng, cùng thề nạp năng lượng đời sinh sống kiếp cùng với nhau.

Đêm ấy, ánh trăng cũng tái nhợt như tối nay cơ mà tiếng mỉm cười trong trẻo của cô gái vang lên nghe êm ấm quá chừng! Chao ơi! hình dung lại giọng cười ấy, chàng tưởng chừng như có dao đưa vào trong trái tim mình.

Chàng đau nhói trong ngực. Theo chữ tình hay theo chữ hiếu? trung khu hồn đại trượng phu rối bời. Giờ vạc ăn uống sương rơi lạc lõng trên thinh không…

Đêm vẫn khuya. Sương ngấm áo. Gió thổi qua rặng cây mắm, mù u, ô rô… những music của quê kiểng. Nhớ đến vợ mà lúc này mai phải xa cách, chàng nuốm cây bầy trút chổ chính giữa sự khổ sở của mình xuống dây Bắc cùng với từng cung bậc “Hò lìu xang xế cống…”.

Lẽ nào, bạn tình từng đầu ấp tay gối, chỉ bởi không sinh bé mà mình đề nghị bỏ để ăn nằm với người khác? Trời xanh thăm thẳm nào hội chứng giám mang lại sự bội bạc này?

Vợ đấng mày râu dù cực kỳ yêu chàng, nhưng cũng sợ hãi lời mắng nhiếc của mẹ ck nên đã trốn về nhà thân phụ mẹ. Còn quý ông bị chị em canh chừng đề nghị không đi kiếm vợ được. Gạt nước mắt, nam giới ngước chú ý lên vòm trời và đựng tiếng hát:

Từ là tự phu trướng Bửu kiếm nhan sắc phong lên đàng Vào ra luống trông tin đấng mày râu Đêm năm canh gặp ác mộng Em luống trông tin sương Ôi! Gan quà quặn đau Đường dầu xa bướm ong Xin kia đừng phu nghĩa tào khang Còn tối luống trông tin chúng ta Ngày mòn mỏi như đá vọng phu Vọng phu vọng, luống trông tin nam nhi Lòng xin chớ phụ phàng Chàng hỡi chàng bao gồm hay Đêm thiếp nằm luống phần đông sầu tây Biết bao thuở đó phía trên sum vọc Duyên sắt nạm đừng lợt phai Thiếp cũng nguyện cho đàn ông Nguyện cho con trai hai chữ bình yên Mau trở về gia đường Cho én nhạn hiệp đôi.

Tiếng hát bật ra tự lồng ngực đang âu sầu điên dại. Từng ngôn từ cứ trào ra, trào ra những xúc cảm chân tình, nồng thắm nghĩa vk tình chồng. Thời gian ấy, trong thâm tâm trí của đại trượng phu nghĩ mang đến điển tích “Chức cẩm hồi văn” qua tâm trạng của nữ giới Tô Huệ – vợ Vương Thao.

*

Chồng của thiếu phụ đi bộ đội đóng sinh sống phương xa thọ ngay không về, nàng trong nhà thương nhớ ck da diết, ko biết làm sao bèn làm bài văn thêu lên gấm. Sau đó, đàn bà đem nhấc lên nhà vua, xin mang lại vợ ông chồng cùng sum họp. Vua xem xong động lòng mến người bà xã có tài, thủy thông thường mà cho ông xã về cố kỉnh hương.

Tiếng hát vừa dứt, con trai cũng cảm xúc lòng mình vơi nhõm.

Chắc chắn, lúc đó chàng không nghĩ bạn dạng Dạ cổ hoài lang (Đêm khuya nghe tiếng trống nhớ chồng) đã trở thành bài bác “vọng cổ” thông dụng độc nhất vô nhị trong giới cải lương, bạn dạng nhạc vua của sảnh khấu ca kịch. Chàng tuổi teen có chổ chính giữa sự bi lụy đó là nghệ sỹ Cao Văn Lầu (thường hotline Sáu Lầu) sinh vào năm 1892 (có tư liệu ghi năm 1890), là con thứ sáu trong một mái ấm gia đình nghèo ngơi nghỉ xã Thuận Mỹ, Tân An (nay là thị xã Châu Thành, tỉnh Long An). Nhưng bởi sinh kế, năm ông lên tư tuổi thì cha ông vẫn đưa mái ấm gia đình về Cà Mau lập nghiệp và định cư ở bội nghĩa Liêu.

Do người phụ vương mê nhạc cổ đề nghị ngoài thời hạn đi học, Sáu Lầu còn được thân phụ cho đi học đêm tối lớp cổ nhạc ở nhà thầy Nhạc Khị – tín đồ mà giới chiêu mộ điệu thời bấy giờ vinh danh là nghệ sĩ đùa nhạc tài tử giỏi nhất.

Càng học, Sáu Lầu càng chứng tỏ mình là fan sáng dạ, người nào cũng thán phục. Tất cả lần, Sáu Lầu điều khiển và tinh chỉnh ban nhạc lễ to với những thầy đờn làm việc lục tỉnh giấc về thi thố tài năng. Thầy Nhạc Khị nói: “Thằng Lầu xứng đáng đại diện thầy đi thi nhưng không lo lắng gì cả”.

Bản Dạ cổ hoài lang được Cao Văn Lầu đem ra đờn cho anh em nghệ sĩ nghe nhằm họ có chủ kiến đóng góp. Có tài năng liệu mang lại rằng, trong những những người này, tất cả ông trần Xuân Thơ – thầy tuồng của một gánh hát ở bạc bẽo Liêu đề nghị tác giả đổi nhị chữ “Dạ cổ” (tiếng trống đêm) thành chữ “Vọng cổ” (trống vọng lại) mang đến rộng nghĩa hơn.

Thế là trường đoản cú đó, nó sẽ đem tên Vọng cổ hoài lang, được mọi người yêu thích, chiếm phần vị trí trụ cột trong những buổi trình diễn và dần dần thay vậy cho bài bác Tứ Đại oán vào tỉnh bạc Liêu. Tuy nhiên, cũng có thể có ý loài kiến khác, mời bài viết liên quan ở phần Phụ lục.

Nhà nghiên cứu Trương Bỉnh Tòng cho rằng: “Là một bài bản thuộc điệu thức Oán, gồm 20 câu, mỗi câu hai nhịp.

Xem thêm: Chi Tiết Nhất Về Cách Đọc Hạn Sử Dụng Của Trung Quốc, Cách Đọc Hạn Sử Dụng Của Trung Quốc

Giai điệu nhạc rất đặc sắc, bắt đầu nghe qua có chút gì đấy của khá Xuân (Hành vân) lại sở hữu một chút nào đó của khá Ai (Xuân nữ), rồi từng chập lại nghe tương đối Dựng (Tứ đại oán).

Cả bố làn khá Xuân, Ai cùng Dựng quyện đem nhau, tạo nên Dạ cổ hoài lang càng nghe càng hấp dẫn” (Nghệ thuật cải lương, phần đông trang sử – Trương Bỉnh Tòng, Viện sân khấu XB – 1997, tr.81).

Sau đó, gánh cải lương Tập Ích Ban của nghệ sĩ tư Chơi (tức Huỳnh Thủ Trung) và các nghệ sĩ không giống đã bao gồm công phổ biến rộng rãi và cải tiến và phát triển từ nhịp song lên nhịp 64…

*
Biểu tượng cây đờn Kìm cách điệu trên khu công ty tượng niệm cụ nhạc sĩ Cao Văn Lầu.

Thời kỳ từ năm 1920-1926 là nhịp đôi nguyên thủy, người đầu tiên đưa Dạ cổ hoài lang lên sân khấu là Nguyễn Trọng Quyền với vở Bội phu quả báo vì chưng Phạm công bằng sáng tác – vào đó, nhân thứ Lý Ngọc Thơ vẫn ca nhịp đôi vì Nguyễn Trọng Quyền viết; thời kỳ 1927-1935 tăng lên nhịp 4 cùng với tác phẩm tiêu biểu là Tiếng nhạn trong sương của người sáng tác Tư đùa và thứ nhất nó được thực hiện trên sảnh khấu cải lương qua vở quý giá danh dự của soạn giả Năm Châu; thời kỳ 1936-1945 tăng lên nhịp 8 qua tác phẩm thứ nhất là Văng vẳng giờ chuông chùa do nghệ sĩ Năm Nghĩa ca tại bạc đãi Liêu, rồi được thu dĩa chế tạo rộng rãi; thời kỳ 1946-1954 tăng lên nhịp 16 với vật phẩm Tôn Tẫn mang điên vì đệ nhất danh ca Út Trà Ôn trình bày rất độc đáo; thời kỳ 1955-1964 tăng lên nhịp 32 như phiên bản vọng cổ tiêu biểu vượt trội là Đội gạo đường xa của soạn mang Kiên Giang cùng với giọng ca của nghệ sỹ Hữu Phước; thời kỳ 1965 trở sau đây này tăng lên nhịp 64, vượt trội như ban vọng cổ Ba Râu đi Chợ Lớn của soạn giả Viễn Châu vày nghệ sĩ Văn Hường ca…

Trên báo Dân Quyền ra ngay lập tức 21.11.1963, xuất phiên bản tại sài Gòn, ông Cao Văn Lầu có cho in bức trung khu thư, trong những số ấy có đoạn: “Bây tiếng ban vọng cổ từ nhịp đôi đã đổi đến nhịp 32 mỗi câu là dựa vào công sửa thay đổi của khách hàng nhạc sư, nhạc sĩ, soạn mang để vươn lên là đứa con tinh thần chung của quý vị. Tôi xin giao đứa con ấy cho quý vị thương nó nhưng mà giữ giùm, đừng để nó trở thành đứa nhỏ hoang mất hết căn cội về nhịp điệu với lối ca. Tôi thú thật tôi chịu không nổi mỗi lần nghe ca sĩ dùng bạn dạng vọng cổ để giễu cợt làm mất hết tánh hóa học thuần túy của nó. Tôi cũng khẩn thiết ước mong mỏi quý vị nhạc sĩ, biên soạn giả, ca sĩ thương tôi, yêu quý nó mà lại dùng bạn dạng vọng cổ đến đúng giọng, thích hợp cảnh, thích hợp tình…”.

Sức sinh sống từ Dạ cổ hoài lang mang đến vọng cổ và cũng là cả một quy trình sáng sản xuất độc đáo. Theo nhà nghiên cứu và phân tích Trần Văn Khai: “Người Việt bọn họ ưa say mê vọng cổ vì phiên bản ca ấy thường được dùng cho tuồng cải lương trong những lớp gay cấn với cảm hễ nhất. Một tuồng hát mà không tồn tại ca vọng cổ hoặc ca ít quá sẽ ảnh hưởng bỏ rơi. Giọng ca vọng cổ được đủng đỉnh rãi, rõ ràng, rành mạch và bạn ca có thể nhấn khỏe khoắn những điểm quan trọng đặc biệt để lưu ý người nghe. Đây là 1 trong giọng ca đặc biệt quan trọng vừa ca vừa thì thầm rất hạp cho các cuộc tranh luận có tính cách phân tích và lý giải và van mong mà các giọng ca khác không thể thay thế đặng”.

GS-TS nai lưng Văn Khê khẳng định: “Trong cổ nhạc Việt Nam chưa tồn tại bài nào, phiên bản nào được như bài bác Dạ cổ hoài lang, trở thành “vọng cổ”, xuất phát điểm từ 1 sáng tác cá thể đã thành một chế tạo tập thể, sanh ra từ đầu thế kỷ, béo lên, sinh sống mạnh, cách tân và phát triển không ngừng, biến đổi thiên hình vạn trạng, cơ mà sẽ còn sống mãi trong tâm địa người Việt vào nước và rải rác mọi năm châu”.

*

Tượng nhạc sĩ Cao Văn Lầu tại bạc bẽo Liêu.

Đến nay, bạn dạng Dạ cổ hoài lang vẫn sống sát 100 năm và nó còn sinh sống mãi. Người nghệ sỹ Cao Văn Lầu mất năm 1976, thọ xung quanh 80 xuân. Để ghi nhớ lao động của fan đi tiên phong, hiện nay tại tp.hcm và tỉnh bội bạc Liêu đều sở hữu những tuyến phố được có tên Cao Văn Lầu. Từ thời điểm năm 1989, thức giấc uy Minh Hải (cũ) đã tổ chức triển khai Hội thảo khoa học về 70 năm ra đời phiên bản Dạ cổ hoài lang cùng năm 1992 lại thường xuyên kỷ niệm 100 năm ngày sinh của ông làm đậm thêm ý nghĩa sâu sắc của bạn dạng vọng cổ.

Dạ cổ hoài lang 22 câu hay đôi mươi câu?

Theo nhà nghiên cứu Bùi Trung Tín, bên giáo Trịnh thiên bẩm (Long Xuyên) bao gồm kể lại cùng với nhạc sĩ Chín trung ương thì bạn dạng Dạ cổ hoài lang của nhạc sĩ Cao Văn Lầu ban đầu có 22 câu, đánh tên là Hoài lang cùng ông đưa mang đến danh ca Bảy Kiên nhuận sắc.

Đọc xong, thấy tất cả vài câu trùng ý cần danh ca Bảy Kiên kiến nghị rút lại còn 20 câu và thêm vào tựa nhì chữ “Dạ cổ” thanh ra "Dạ cổ hoài lang". Nhạc sĩ Cao Văn Lầu thấy gồm lý cần chỉnh lại thành đôi mươi câu.

Sau phía trên là bản 22 câu, “bản nhạc dò dẫm, có tính lịch sử vẻ vang để cho phiên bản 20 câu hoàn chỉnh ra đời”:

Từ là từ phu trướng Báu kiếm nhan sắc phân lên đàng Vào ra luống trông tin nhạn Năm canh hay mộng đè Em luống trông tin đàn ông Ôi gan vàng thêm đau Đường xa dù ong bướm Xin kia đừng phụ nghĩa tào khang Hàng đêm luống trông tin chúng ta Ngày mỏi mòn như đá vọng phu Vọng phu luống trông tin nam nhi Lòng xin chớ phụ phàng Chàng là chàng gồm hay Đêm thiếp ở luống phần đông sầu tây Biết bao thuở đó trên đây sum vầy Duyên sắt núm đừng lợt phai Lời nguyện với trời Chứng giám lòng tôi; Khi góc biển cả chân trời Em chúc đại trượng phu vạn an ý Nay trở về gia lối Cho én nhạn hiệp đôi

Bản 22 câu này, năm 1992 nhạc sĩ NSƯT vớ Đạt ca bên trên Đài tiếng nói của một dân tộc Nhân Dân tp hcm trong công tác CLB truyền thống lịch sử (Xem báo Văn Nghệ TP.Hồ Chí Minh số 89 ra ngày 13.5.1993).

Đâu là nguyên bản Dạ cổ hoài lang?

Kỷ niệm 90 năm bản Dạ cổ hoài lang ra đời, Sở văn hóa – thể thao và phượt tỉnh bội bạc Liêu phối kết hợp cùng Hội sảnh khấu thành phố hồ chí minh tổ chức vào ngày 29.7.2009 tại Trường cao đẳng Sân khấu – Điện ảnh TP.HCM, có rất nhiều ý kiến xoay xung quanh sự ra đời và cải tiến và phát triển của bản Dạ cổ hoài lang.

Tuy nhiên, một trong các những tham luận, ý kiến gợi mở, lôi cuốn sự quan liêu tâm của đa số người độc nhất vô nhị là của GS-TS trần Văn Khê.

Từ là tự phu tướng Báu kiếm nhan sắc phán lên đường Vào ra luống trông tin sương Năm canh mộng mị Em luống trông tin đấng mày râu Ôi! Gan kim cương thêm đau! Đường dầu xa ong bướm Xin đó đừng phụ nghĩa tào khang Còn đêm luống vào tin bạn Ngày mỏi mòn như đá Vọng phu Vọng phu vọng luống trông tin đấng mày râu Lòng xin chớ phụ phàng Chàng là chàng tất cả hay Đêm thiếp ở luống số đông sầu tây Biết bao thuở đó trên đây sum vọc Duyên sắc vậy đừng lợt phai Là nguyện – cho đàn ông Hai chữ – an ninh Trở lại – gia lối Cho én nhạn hiệp đôi.

Khi Phạm Duy chép lời bài Dạ cổ hoài lang bao gồm một vài chỗ thay đổi như:

Câu 5: Luống trông tin chàng

Và trong một “dị bản” không giống thì chép:

Câu 5: Trông luống trông tin chàng

Tôi ko vội khẳng định là lời ca nào đúng nhứt. Dẫu vậy nói như GS-TS è cổ Văn Khê:

“Nếu mai kia đây, Dạ cổ hoài lang trở thành một di sản văn hóa phi vật thể của thế giới thì lúc ấy, chắc chắn là sẽ được dịch ra nhiều thứ tiếng. Như vậy, ngay từ bây chừ chúng ta phải bao hàm cuộc hội thảo chiến lược và cả một hội đồng kỹ thuật để thuộc nghiên cứu, bàn thảo làm sao chỉ dẫn một bản thảo lời ca phê chuẩn của Dạ cổ hoài lang tương xứng với ngữ điệu Việt thời đó…”.